در پژوهش‌های دو دهه اخیر که خانواده‌های چند همسری و تک‌همسری را مقایسه کرده‌اند، مشکلات جسمانی و تنش در همسران اول خانواده چند همسری، بیش از گروه مشابه در خانواده تک همسری است. همچنین از نظر سلامت روانی، زنانی که در خانواده‌های چندهمسری هستند، عزت نفس همسران اول خانواده، بسیار پایین و احساس تنهایی در آنها بسیار بالاست و معمولا زنان احساس نابرابری را از سوی همسرانشان تجربه می‌کنند.

شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، پیشنهاد حذف مواد 22 و23 لایحه خانواده را داد و دلیل این امر را لایحه ای دانست که در آینده پیش روی داریم؛ ازدواج موقت و ازدواج مجدد، بحث بی‌سرانجامی است که تا بوده، زنان و مردان را در برابر یکدیگر قرار می‌داده و هر کدام از حق خود سخن می‌گویند و با استناد به پیامد‌های اجتماعی، رفع تمایلات خود را به نفع جامعه می‌دانند. از قشر بی‌سواد تا برترین کارشناسان، پرداختن به آن را واجب می‌دانند و همچنان قرار است این امر حل‌ ناشدنی باقی بماند!

به گزارش «تابناک»، رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان گفت: «این شورا پیشنهاد داده است تا لایحه حمایت از خانواده بدون دو ماده 22 و 23 که به ازدواج موقت و ازدواج مجدد اشاره می‌کنند، تصویب شود».

کبری خزعلی در نشست خبری هم‌‌اندیشی زن و خانواده که در محل شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، اظهار داشت: «مقام رهبری از جایگاه زن در خانواده به عنوان ریحانه یاد کردند و اینکه در ارزش‌های دینی، ملاک کمال و کرامت یک مرد، ارزشگذاری او نسبت به همسرش است».

وی با اشاره به سیاست‌های کلان ابلاغی از سوی مقام رهبری برای برنامه چهارم و پنجم توسعه گفت: «نقش خانواده، جایگاه زن در خانواده و حضور او در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و احقاق حقوق قانونی زن مورد توجه قرار گرفته است».

خزعلی عنوان کرد: «شورای فرهنگی و اجتماعی زنان به کمیسیون قضایی مجلس پیشنهاد داده است تا لایحه حمایت از خانواده بدون دو ماده 22 و 23 که به ازدواج موقت و ازدواج مجدد اشاره می‌کنند، تصویب شود. در لایحه دیگر حمایت از خانواده که از دولت به مجلس خواهد آمد، این دو ماده مطرح خواهند ‌شد، چرا که مواد 22و 23 ماهوی هستند و در لایحه دیگر حمایت از خانواده نیز دقیقا به ماهیت ازدواج و طلاق پرداخته می‌شود».

ماده ۲۳ این لایحه به این شرح است: «اختیار همسر دایم بعدی، منوط به اجازه دادگاه پس از احراز توانایی مالی مرد و تعهد اجرای عدالت بین همسران است. تبصره ـ در صورت تعدد ازدواج چنانچه مهریه حال باشد و همسر اول آن را مطالبه نماید، اجازه ثبت ازدواج مجدد منوط به پرداخت مهریه زن اول است».

اما شادی این ریحانه‌ها چه میزان مد نظر است؟ چند همسری، بیشتر تأثیرات بسیار بدی بر روحیه بانوان می‌گذارد و آنها را از شاد بودن دور می‌کند. این در حالی است که شادی او مساوی است با شادی فرزند. آنچنان که پیش از این در«ملت ما» آمد: «ما مادر‌ها نمی‌توانیم اجازه دهیم که فرزندانمان بیش از آنچه ما شاد هستیم، شادی کنند. اگر ما توانایی شاد بودن را داشته باشیم، فرزندانمان شاد‌تر خواهند بود. اگر ما شادی خود را محدود کنیم، برای شادی آنها نیز مرزهای زیادی قرار می‌دهیم؛ بنابراین، میزان شادی مجاز فرزندان ما در ارتباط مستقیم با حالات ماست. اگر شاد بودن، اولویت نخست ما باشد، آن زمان فرزندان ما میزان بیشتری از شادی را تجربه می‌کنند. وقتی شاد هستیم، فرزندانمان دوست دارند که کنار ما باشند».

چند همسری در منابع مذهبی

در قرآن مجید، زمانی که داشتن ده‌ها همسر رایج بوده، آیه ای برای اجازه مشروط بر چند همسری آورده شده که بسیار مورد توجه قرار گرفته و چه بحث‌ها و نشست‌هایی که بر سر چرایی و چگونگی این آیه که تشکیل نشده است!

اما باید گفت، آیه ای دیگر نیز در همان سوره آورده شده است که گویا کمتر به آن توجه شده است! در سوره نساء آیه 129 آمده است: «و هر قدر هم که بکوشید و بخواهید نمى‏توانید بین زنان به عدل و انصاف رفتار کنید، پس [در میل به دیگرى‏] پا را از حد فراتر مگذارید تا همسر [پیشین‏] خود را بلاتکلیف بگذارید و اگر به اصلاح بپردازید و تقوا پیشه کنید، [بدانید که‏] خداوند آمرزگارى مهربان است‏».

تک همسری‌ها سالم‌ترند

در گزارشی با نام «اختلالات روانی در خانواده‌های چند همسری زیاد است»، به نقل از آفتاب می‌خوانیم که عضو پژوهشکده‌ خانواده دانشگاه شهید بهشتی گفته است: «پژوهش‌های دو دهه اخیر که خانواده‌های چند همسری و تک‌همسری را مقایسه کرده‌اند، مشکلات جسمانی و تنش در همسران اول خانواده چند همسری بیش از گروه مشابه در خانواده تک همسری است. همچنین از نظر سلامت روانی، زنانی که در خانواده‌های چندهمسری هستند، عزت نفس همسران اول خانواده بسیار پایین و احساس تنهایی در آنها بسیار بالاست و معمولا زنان احساس نابرابری را از سوی همسران‌شان تجربه می‌کنند.»

موتابی در ادامه گفت: «زنان در خانواده‌ چندهمسری سوء‌رفتار فیزیکی، کلامی، هیجانی و جنسی را توسط شوهر و همسر دیگر تجربه می‌کنند. همچنین تشخیص اختلالات روانپزشکی در خانواده‌ چندهمسری بیش از خانواده تک‌همسری است».

وی همچنین درباره‌ وضع کودکان خانواده‌های چند همسری، عنوان کرد: «میزان مرگ‌ومیر کودکان در خانواده‌های چند همسری، بسیار بیشتر از خانواده‌های تک‌همسری است و بنا بر برخی نظریه‌ها که بر این باورند، خانواده یک سیستم است تغییر و فشار به اعضای دیگر خانواده اثر می‌گذارد و در نتیجه فرزندان خانواده‌های چند همسری در مقایسه با خانواده‌های تک‌همسری احساس امنیت نداشتن، بدرفتاری، رفتار پرخطر، تمرکز کمتر، ناسازگاری بیشتر در کلاس درس و تعامل ناکارآمد با دیگران را بیشتر احساس می‌کنند».

وی ادامه داد: «خشونت خانگی، گسستگی خانوادگی، تنش، حسادت، رقابت بین همسران و فرزندان و غیبت از جمله مواردی است که در خانواده‌های چندهمسری بیش از خانواده‌های تک ‌همسری است.»

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، با بیان اینکه تنها یکی از این تحقیق‌ها به مردانی که در خانواده چندهمسری هستند، پرداخته است، گفت: «مردان چندهمسری نسبت به مردان تک ‌همسر مشکلات بیشتری دارند و نقش پدر در تربیت و نقش‌پذیری جنسیتی فرزندان در این خانواده‌ها کاهش می‌یابد.»

موتابی درباره‌ وضع پژوهش چندهمسری در ایران، اظهار داشت: «تنها یک تحقیق نزدیک ده، دوازده سال قبل صورت گرفته که اشکالات متدلوژیک بسیاری دارد و نتیجه گرفته است که از چندهمسری تنها خانم‌ها آسیب می‌بینند.

عرف ایران این اجازه را نداده که پژوهش‌های بیشتری در این زمینه صورت بگیرد و چندهمسری هنوز یک پدیده‌ ناخوشایند و نامطلوب است و اگر چندهمسری در جامعه پذیرفته شده نباشد آسیب‌ها چند برابر می‌شود.» در مقابل این مطالب، ما با نظر جامعه‌یی دیگر از روانشناسان مواجه هستیم که شادی زنان را موجب شادی فرزند و شوهر می‌دانند. همان گونه که می‌دانیم، کوچک‌ترین واحد جامعه، خانواده است. اثر شاد بودن افراد خانواده و به طبع آن شاد بودن جامعه بر کسی پوشیده نیست.

حال چگونه می‌توان گفت: «اگر چند همسری در جامعه پذیرفته نباشد، آسیب‌ها چند برابر می‌شود»؟ آنچه مسلم است، مغایرت تمایل زنان و مردان در این امر است که باید با فداکاری یکی از این دو جنس و سرکوب تمایلات اساسی آنها همراه باشد.

منبع:تابناک