مادر ارجمند * اُمِّ فَرْوِة *(سلام الله علیها)

اذیت و ناراحتى هاى آنان راتحمل نما، هم چنان که آنان آزار و اذیت تو را در دوران کودکى به جان خریدند.
 
خداوند متعال از همان روز نخست که انسان را آفرید و از حضرت آدم و حوا، نسل بشر را تداوم داد، توسط تمام پیامبران الهى، مقام و منزلت پدر و مادر را بیان کرده و حقوق عظیم آنان را به فرزندان اعلام نمود.
خداوند متعال در کاملترین دین خود و در کتاب آسمانی اش ، عالى ترین آموزش اخلاقى ، که در حقیقت، بارزترین منشور حقوق بشر مى باشد، را به نمایش مى گذارد و حقوق پدر و مادر را در کنار توحید، که بالاترین هدف ادیان الهى است، بیان کرده و مى فرماید:از بنى اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر نیکى و احسان نمائید. بقره /83

خداوند متعال در آیه 23 و 24 سوره اسراء به حقوق دیگرى اشاره کرده و فرزندان را به مهر ورزى به والدین دعوت مى کند:بالهاى تواضع خویش را از محبت و لطف ، در برابر آنان فرود آر!

دوستی می گفت: اگر بالهایت که با آنها پرواز می کنی را بر سر راه پدر و مادر از سر کوچکی قرار دهی، حق آنها را به جای آوردی! توضیح بیشتر آن که اگر پزشک هستی، دانشمند هستی، مدیر و یا هر سمت و شغلی که داری، برای آنها همیشه بچه باش، مثل زمان کودکیت ، و هرگز علم و دانش و پول و ثروت خود را ، به رخ آنها مکش.

امام صادق علیه السلام مى فرماید: نیکى به پدر و مادر از معرفت عمیق شخص به پروردگارش سرچشمه مى گیرد، زیرا هیچ عبادتى در رساندن یک فرزند به رضایت پروردگار متعال ، سریع تر و نزدیک تر از نیکى به پدر و مادر مسلمان به خاطر خدا نیست ، چون که حقوق والدین از حق خدا ناشى مى شود به شرطى که پدر و مادر در راه دین خدا و سنت پیامبر صلى الله علیه و آله باشند. چون چنین پدر و مادرى هیچ گاه فرزندشان را از راه خیر به سوى شر و از طاعت به سوى عصیان دعوت نمى کنند، پس در معاشرت با آنان مدارا و ملایمت کن ! اذیت و ناراحتى هاى آنان راتحمل نما، هم چنان که آنان آزار و اذیت تو را در دوران کودکى به جان خریدند، و درخوراک و پوشاک همچنان خداوند متعال به تو وسعت داده تو هم آنان را در مضیقه قرار مده ،چهره ات را از آنان بر مى گردان ، صدایت را از صداى آنان بالاتر مبر، که این در حقیقت تعظیم خداست و با آنان نیکو سخن بگو و نرم و لطیف باش ، همانا که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمى کند.( مستدرک الوسائل ، ج 15، ص 197)

احسان، یک مفهوم وسیع و دامنه دار است که به یک یا چند کار نیک محدود و منحصر نیست و هر کار شایسته‏اى که منفعت مادى یا معنوى براى انسان در برداشته باشد، احسان شمرده مى ‏شود.

1-  نیکی و احسان

خداوند متعال می‏فرماید: «و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکی کنید! هرگاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها، نزد تو به سن پیری رسیدند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار! و آنها را از خود مران و بزرگوارانه با آنها سخن بگو»

احسان، یک مفهوم وسیع و دامنه دار است که به یک یا چند کار نیک محدود و منحصر نیست و هر کار شایسته‏اى که منفعت مادى یا معنوى براى انسان در برداشته باشد، احسان شمرده مى ‏شود.

از انفاق و رسیدگى به امور مادى و معیشتى پدر و مادر، احسان به آنها است، تا وقت دکتر گرفتن و نظارت بر مداوای آنان، در بعد پایین تر از ظرف و میوه شستن برای آنها تا نظافت منزل و آنها را به سفر بردن.

بزرگان می گویند، قبل از این که پدر و مادرت چیزی بخواهد و آن را بر زبان آورد، سعی کن آن را برایش تهیه کنی.

2 -قدر شناسی

خداوند متعال می فرماید«ان اشکر لی ولوالدیک‏» لقمان / 14 ، «شکر مرا بجاآور [که خالق و منعم اصلی تو هستم] و از پدر و مادرت قدردانی کن .»

3-نگاه مهرآمیز

رسول گرامی اسلام فرمودند: نگاه مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است .

شاید اگر کسی با دیده ی محبت به مادر و پدرش بنگرد، گذر زمان و سختی های دوران را در چهره ی شکسته آنان ، نیک دریابد.

4- حق دعا و طلب آمرزش‏

قرآن کریم فرزندان را فرمان مى‏دهد که براى پدر و مادرتان دعا و از خداوند براى آنها طلب آمرزش کنید، بگو: پروردگارا! همان گونه که آنها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمت شان قرار بده. (سوره اسراء، آیه 24)

دعا در حق پدر و مادر، به زمان حیات آنها اختصاص ندارد و پس از درگذشت آنها نیز باید به یاد آنها بود و بر ایشان طلب مغفرت و آمرزش کرد‏،پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مومنان را در آن روز که حساب بر پا مى‏شود، بیامرز(سوره ابراهیم، آیه 41)

زیارت مزار پدر و مادر ، قرائت قرآن ، انجام اعمال نیک به نیت آنها و ... از جمله کارهای نیک پس از مرگ آنهاست.

منبع:حقوق متقابل والدین و فرزندان، عبدالکریم پاک نیا/تبیان