مادر ارجمند * اُمِّ فَرْوِة *(سلام الله علیها)

یکی از مشکلات و گله های زن و شوهرها این است که نمی دانند چگونه با همسرشان صحبت کنند و یا موضوع خاصی را چگونه مطرح کنند، بدون اینکه دعوا و دلخوری پیش بیاید.

چرا گوش دادن اینقدر مهم است؟
وقتی زن وشوهر برای صحبت های یکدیگر گوش شنوا نداشته باشند، از نیازها و احتیاجات هم بی خبر می مانند. زن نمی داند مرد روز خود را چگونه گذرانده و چه در اندیشه دارد. مرد هم از دنیای زن بی خبر می ماند و فاصله ها روز به روز بیشتر می شود و آرام آرام احساس طرد شدن و تنهایی به رابطه ها رخنه می کند. اما این تنها حسن گوش دادن نیست.

1. کاهش تنش: گوش دادن مهارتی است که به کاهش تنش در رابطه زناشویی کمک موثری می کند. مثلا تصور کنید در موقعیتی که یکی از همسران عصبانی است، آرامش ومهارت دیگری در شنیدن صحبت تا چه اندازه در کاهش عصبانیت و حفظ آرامش موثر است. وقتی فرد خشمگین احساس کند درک می شود و حرف هایش شنیده می شود، آرامتر خواهد شد و موقع حرف زدن حالت دفاعی ندارد و علت عصبانیت و خشم او راحت تر آشکار خواهد شد.

2. به دست آوردن اطلاعات منصفانه: یکی دیگر از مزایای خوب گوش دادن در روابط زناشویی به دست آوردن اطلاعات درست و با کیفیت است، اطلاعاتی که نیازها و خواسته های واقعی همسرمان را برای ما آشکار می کند و اجازه نمی دهد ما در دام سوء تفاهم و برداشت های صرفا شخصی خود گیر بیفتیم.

3. خوب شنیده شدن متقابل: در روابط زناشویی خوب شنیدن، خوب شنیده شدن را به دنبال دارد. وقتی به خوبی گوش می دهیم، طرف مقابل نیز به این کار تشویق می شود و در نتیجه، حس خوشایندی از صمیمیت و احساس نزدیکی در روابط به وجود می آید.

وقتی به حرف های همسرمان گوش می دهیم، در واقع به او اعلام می کنیم “به تو علاقه مندم و تو برایم اهمیت داری”، “دوست دارم بدانم چه احساسی داری و از نیازهای تو باخبر شوم، چون خواسته ها و احساساتت برای من مهم است.”

هر کدام از ما عادت‌هایی داریم که ممکن است همسرمان با این رفتار و عادت‌ها آشنایی نداشته باشد. این موضوع به ویژه در اوایل ازدواج بیشتر دردسرساز می‌شود اما با شناخت و آگاهی داشتن نسبت به آنها می‌توانید اوضاع را به نفع خودتان پیش ببرید. ضمن اینکه گاهی اوقات تفاوت‌های زن و مرد هم در این موضوع نقش دارد و البته نباید نقش فیلترها را نادیده گرفت!

با فیلتر گوش‌ها آشنا شوید
وقتی آنچه را که به همسرتان می‌گویید درست نمی‌شنود یا برداشت اشتباهی دارد ممکن است روی گوشش یک یا چند فیلتر باشد که اجازه نمی‌دهد درک درستی از گفته‌های شما داشته باشد. این فیلترها چه هستند؟

1- آشفتگی ذهنی 
وقتی فردی ذهنی آشفته دارد دچار حواس‌پرتی هم می‌شود. در نتیجه نمی‌تواند روی یک موضوع متمرکز شود. بنابراین اگر می‌خواهید در مورد موضوع مهمی با همسرتان صحبت کنید و برای شما مهم است که طرف حرف‌هایتان را درست بشنود زمانی را انتخاب کنید که می‌دانید شش‌دانگ حواسش جمع است و به دلیل مشکلات کاری یا خانوادگی ذهنش آشفته نیست.

2- عواطف و احساسات 
اگر همسرتان عصبانی، نگران یا ناراحت باشد این موضوع می‌تواند روی درک و شنوایی او تاثیر داشته باشد. اگر همسرتان با خلق و خوی خودش آشنایی داشته باشد و مثلا به شما بگوید که امروز از دنده چپ بیدار شده، با گفتن این جمله شما هم آمادگی دارید که صحبت در مورد موضوعات مهم را به زمان دیگری موکول کنید یا اگر حرف‌هایتان درست شنیده نشد ناراحت و عصبانی نشوید. در واقع آگاهی داشتن از خلق روزانه و صحبت درباره آن به همسران کمک می‌کند درک بیشتری از شرایط هم داشته باشند و بی‌جهت متوقع نباشند.

3- باورها و انتظارات 
بیشتر ما تمایل داریم انتظارات‌مان در طرف مقابل تحقق پیدا کند و وقتی می‌بینیم این طور نیست، عصبانی می‌شویم. لازم نیست وقتی که می‌خواهید کاری انجام دهید یا صحبتی داشته باشید ذهن طرف مقابل را بخوانید و پاسخ‌های او را حدس بزنید. هر گونه حدسیات ذهنی را با همسرتان در میان بگذارید تا دچار سوء تفاهم نشوید.

4- تفاوت‌های جنسیتی
وقتی با تفاوت‌های زنان و مردان آشنایی بیشتری داشته باشید برداشت‌های اشتباه کمتر پیش می‌آید. از همین امروز تلاش کنید با استفاده از منابع موثق با این تفاوت‌ها را بهتر بشناسید. 

5- حمایت از خود
ترس از دست دادن محبوبیت یا خواستنی نبودن موضوع دیگری است که گاهی سبب می‌شود آنچه را که واقعا می‌خواهیم یا احساس می‌کنیم به زبان نیاوریم. بیان صادقانه این احساسات صمیمت بین شما و همسرتان را بیشتر می‌کند.

6- قضاوت زود هنگام
وقتی کلمات و حروف بر زبان جاری می شود، طرف مقابل بلافاصله شروع به ارزش گذاری و قضاوت در مورد صحبت ها می کند. برای مثال، از خود می پرسد “منظورش چی بود؟”، “در فلان جمله منظورش مادر من بود”، “عمدا دارد این جمله را می گوید، دارد مرا مسخره می کند. “فراموش نکنید که یکی از مهمترین قوانین درست گوش کردن آن است که پس از شنیدن تمام گفته ها درباره آن صحبت شود، نه وقتی هنوز صحبت ها نیمه تمام است.

7- در جا زدن
این سد زمانی ایجاد می شود که یکی از طرفین مشغول حرف زدن است و طرف مقابل همچنان دارد به حرف ها و صحبت های قبلی فکر می کند، یعنی در جملات و صحبت های قبلی درجا می زند. این مسئله باعث عدم فهم کامل صحبت های طرف مقابل می شود و این احساس را در فرد به وجود می آورد که حرف هایش به خوبی شنیده نمی شود.

8- حق به جانب بودن
یکی از موانع بزرگ گوش دادن همین احساس حق به جانب بودن در بین همسران است. یعنی هر کس فکر می کند حق با خودش است. اگر فردی فکر کند همیشه حق با اوست، طبیعتا حوصله شنیدن حرف های دیگران را نخواهد داشت و می خواهد حرف فقط حرف خودش باشد. او همیشه از موضع قدرت صحبت می کند و در نتیجه نمی تواند شنونده خوبی برای صحبت های همسرش باشد.

9- مجادله
فراموش نکنید قرار است شما حرف های طرف مقابل را بشنوید. اگر قرار باشد مجادله کنید، این اتفاق رخ نخواهد داد چون در مجادله هدف صرفا به کرسی نشاندن حرف خود و دفاع از خود است.

10- رویا پردازی
یکی از موانع بزرگ خوب شنیدن رویاپردازی در مورد همسر ایده آل است. بهتر است هنگام صحبت کردن با واقعیت کنار آمد و او را آنطورکه هست پذیرفت، صحبت های او را شنید و دست از رویاپردازی در مورد ای کاش های ذهنی برداشت.

11- مقایسه
اکثر افراد از مقایسه شدن بسیار اکراه دارند. این اصل مهم در روابط زناشویی است. هنگام شنیدن صحبت های شریک زندگی هیچگاه نباید او را با دیگران مقایسه کرد. هرگاه چنین کردید، خودتان را تجسم کنید که دارند مقایسه تان می کنند. چه حالی پیدا خواهید کرد؟

12- ابراز بی هنگام احساسات
نشان دادن و ابراز احساسات نقش مهمی در گوش دادن دارد، اما استفاده بی جا و نامناسب از احساسات نتیجه اش برعکس خواهد بود. مثلا اگر هنگام گوش دادن به صحبت های طرف مقابل از حرف های او عصبانی شویم وخشم بر ما چیره شود، نمی توانیم به درستی معنا و مفهوم صحبت های طرف مقابل را درک کنیم.

13- نصیحت کردن
وقتی یکی از همسران شروع به صحبت می کند، طرف مقابل شروع به ارائه راه حل و پیشنهاد می کند زیرا با خود فکر می کند که همسرش از او انتظار دارد مشکل را حل کند و به دنبال راه حل می گردد. بنابراین، به جای گوش دادن به صحبت های طرف مقابل، شروع می کند به نصیحت و پند و اندرز.

14- ارائه راه حل
گاهی بهترین و تنهاترین کاری که لازم است انجام دهید فقط شنیدن است. خیلی از اوقات هدف از صحبت کردن درد دل است، یعنی فرد دوست دارد با کسی درددل کند. در این مواقع همین شنیده شدن به اندازه ارائه هزاران راه حل برای فرد خوشایند و مهم است.

15- عوامل مزاحم محیطی
زن مشغول صحبت با مرد است. گوش های آقا مثلا شنونده حرف های خانم است و چشم هایش توپ زیر پای فوتبالیست های تلویزیون را دنبال میکند. او دارد حرف می زند و مرد فریاد می زند: “گل!” مرد دارد با دقت در مورد تصمیم مهمی که برای تغییر محل سکونتشان قرار است بگیرند و مسائل مربوط با آن صحبت می کند که تلفن همراه خانم زنگ می خورد و بعد از بیست دقیقه، خانم همچنان مشغول صحبت با تلفن همراه است. تصور کنید در این موقعیت چه احساسی پیدا خواهید کرد؟ گاهی همین عوامل محیطی به ظاهر ساده مانع بزرگی در برابر درست گوش دادن خواهد بود.

یکی از موانع بزرگ گوش دادن احساس حق به جانب بودن در بین همسران است

چند گام برای بهتر شنیدن
برای بهتر گوش دادن برداشتن گام های زیر لازم است:

1. خود را مشتاق شنیدن نشان دهید
با جان و دل به صحبت های طرف مقابل گوش دهید. اشتیاق خود را برای شنیدن صحبت هایش به او بفهمانید. اگر همسرتان نشسته است، شما نیز بنشینید. اگر ایستاده است، شما نیز بایستید، به طرف او برگردید و با او همراه باشید و به او این حس را منتقل کنید که در دسترس و پذیرا هستید. اشتیاق شما در گوش دادن به صحبت های طرف مقابل باعث احساس امنیت و آرامش در او خواهد شد و او راحت تر با شما صحبت خواهد کرد.

2. حذف عوامل مزاحم محیطی
لطفا وقتی با هم صحبت می کنید تا حد امکان مزاحم های محیطی مانند تلویزیون، رادیو و حتی گوشی تان را خاموش کنید. اگر شرایط محیطی فراهم نبود، صحبت های تان را به زمان دیگری موکول کنید.

3. حفظ ارتباط چشمی با گوینده
مهمترین ابزار ارتباطی در صورت شما قرار دارد: چشم هایتان. سعی کنید هنگام صحبت کردن به همسرتان نگاه کنید. یادتان نرود که گوش دادن فقط شنیدن نیست. بنابراین، در حین گفت و گو به نگاه هایتان هم دقت کنید.

4. دقت در رفتارهای غیر کلامی
همسر شما فقط با لب هایش با شما صحبت نمی کند. حواستان باشد هنگام گوش دادن دقیق به رفتارهای غیرکلامی طرف مقابل توجه کنید. مثلا به حالات چهره، دست ها و حتی تنفس او توجه کنید. به لحن صحبت و صدایش دقت کنید. دقت کردن در رفتارهای غیرکلامی همسرتان باعث می شود بهتر و راحت تر او را بشنوید و درک کنید.

5. تشویق به ادامه صحبت
اغلب افراد بعد از اینکه حرفی را می زنند مکث می کنند. در واقع، این مکث برای کسب اطمینان از این است که شنونده می خواهد بداند واقعا در درون من چه خبر است یا نه. اکثر ما به غلط فکر می کنیم طرف مقابل مکث می کند تا ما صحبت کنیم. در این مواقع سعی کنید همسرتان را به ادامه صحبت تشویق کنید. با این کار به او می گویید: “آنچه می گویی برای من مهم است. من برای گوش دادن به تو وقت می گذارم. پس با من حرف بزن.”

6. اعلام درک و برداشت خود و خلاصه کردن حرف های طرف مقابل
این کار باعث می شود تا گام به گام با او پیش بروید و او هم مطمئن خواهد شد شما به حرف های او گوش می دهید. علاوه بر این، از پیش آمدن سوء تفاهم هم پیشگیری می کنید.چیزی را که از همسرتان شنیده اید با بیان خود دقیقا تکرار کنید. سعی کنید اصل مطلب را بی کم و کاست بگوییدو از همسرتان بخواهید آن را تایید یا تصحیح کند.

بنابراین سعی کنید سوالاتی از این دست را مطرح کنید : “بذار من بگم چی از حرفات فهمیدم، تو می گی … ؟”، “ببین درست متوجه شدم …”، “منظورت اینه که …”، “اگه اشتباه نکنم تو احساس می کنی …”.

7. طرح سوال های باز
بعد از اینکه دقیق به حرف های همسرتان گوش دادید و او را به حرف زدن بیشتر دعوت کردید و درک خود را از پیام اصلی او از طریق خلاصه کردن صحبت هایش به او منتقل کردید باز هم ممکن است بخواهید بیشتر بدانید. در اینجا بهترین کار پرسیدن سوال های باز است. از پرسیدن سوال های بسته اجتناب کنید، چون اگر از یک سوال بسته و محدودکننده استفاده کنید، راه به جایی نمی برید. برای مثال، آیا این موضوع تو رو ناراحت کرده؟ جواب: بله خیر (سوال بسته).

“می دونم که گفتی به مهمونی پنج شنبه میایی، ولی به نظر می رسه قلبا راضی نیستی و اخم کردی. دوست دارم بدونم قلبا دلت می خواد چه کار کنی؟” (سوال باز)

8. صبور بودن
بعد از اینکه صحبت های طرف مقابل تمام شد بلافاصله شروع به جواب دادن و مطرح کردن راه حل نکنید. کمی درنگ کنید. ممکن است حرف های طرف مقابل هنوزتمام نشده باشد و این کار شما باعث پرش افکار در او شود و ذهن و کلام او را از چیزی که واقعا می خواسته بگوید منحرف کنید.

9. کوتاه و روشن سخن گفتن
گاهی منتظر می ماند تا شما هم صحبت کنید. در این مواقع سعی کنید کوتاه و روشن سخن بگویید تا فرصت لازم برای درک کلام شما از سوی طرف مقابل فراهم شود. علاوه بر این، از مطرح کردن مثال ها و بیان خاطرات طولانی خودداری کنید، چون وقت گیر است. احتمالا طرف مقابل هنوز هم حرف هایی برای شنیده شدن دارد. آنها را از دست ندهید.

گردآوری: بخش زناشویی بیتوته

منابع:

مجله زندگی ایده آل

شفا آنلاین