مادر ارجمند * اُمِّ فَرْوِة *(سلام الله علیها)

( توبه فوری واجب )

توبه از گناهان چه کبیره و چه صغیره به اتفاق جمیع علماء و به حکم عقل واجب و فوری است، چنانچه محقق طبرسی در تجرید الکلام و علامه حلی در شرح آن فرموده اند که به توبه فوری ضرر دفع می شود و دفع ضرر هم عقلاً واجب است پس توبه به حکم عقل واجبست و در قرآن سوره نور آیه سی و یک می فرماید: توبه کنید، و همه شما بسوی خداوند رجوع کنید، باشد که رستگار شوید و نیز در آیه هشت سوره تحریم می فرماید: ای کسانی که به خدا ایمان آورده اید توبه کنید و به خدا رجوع نمائید، توبه خالص (فقط برای رضای خدا) امید است پروردگار شما، گناهانتان را تلافی فرماید.
مرحوم شیخ بهائی رضوان اللَّه تعالی علیه در شرح اربعین فرموده شکی در وجوب فوری توبه نیست، زیرا گناهان مانند سمهایی هستند که به بدن انسان ضرر می رسانند و همچنانکه خورنده سم واجب است در معالجه عجله و شتاب کند تا به هلاکت نرسد و از بین نرود، شخص گنه کار هم همینطور است واجب است بر او که هرچه زودتر گناه را ترک کند و سریع توبه نماید تا دینش ضایع نگردد و گنه کاری که در توبه مسامحه کند و به وقت دیگر تأخیر اندازد بین دو خطر بزرگ خود را قرار داده است که اگر از یکی سالم بماند به دیگری مبتلا خواهد شد:
اوّل: رسیدن مرگهای ناگهانی به طوری که از خواب غفلت بیدار نشود مگر مرگ خود را ناگهان ببیند چنانچه قرآن مجید در سوره اعراف آیه نود و پنج می فرماید: آیا در امانند اهل قریه ها که مرگ ایشان را بگیرد در حالی که خوابیده اند. که در آن حال باب توبه مسدود و یکساعت مهلت می خواهد ولی اجابت نمی شود. چنانچه در سوره منافقون آیه 10 و 11 می فرماید:
«انفاق کنید از دارائی خود پیش از اینکه مرگ یکی از شما برسد بگوید پرودگارا مرگ مرا به تاخیر انداز به مدت کمی تا تدارک گذشته کنم و هیچگاه خداوند مرگ کسی را هنگام رسیدنش به تأخیر نخواهد انداخت».
در تفسیر این آیه شریفه گفته شده که شخص محتضر به ملک الموت می گوید یک روز مرا مهلت بده تا از گناهان خود توبه کنم و برای سفر آخرتم توشه ای تدارک کنم می گوید روزهای عمرت به سر آمد، گوید یک ساعت مرا مهلت بده می گوید ساعتهای عمرت تمام شد پس باب توبه بر او بسته می شود و روح از بدنش خارج می گردد با هزاران حسرت و ندامت بر عمر گذشته اش و گاهی می شود که در آن حال اصل ایمان هم به خطر می افتد.
دوّم: آنکه بواسطه پاک نکردن آلودگی خود از گناه (بوسیله توبه)، تاریکی و تیرگی گناهان بر دل زیاد می شود تا به حدی چرک و طبع می رسد که دیگر قابل پاک شدن نیست زیرا هر گناهی که شخص می کند ظلمتی در دلش پیدا می شود مانند نفسی که به آینه دمیده می شود، چطور زلال بودنش را از دست مَی دهد وتیره و تار می شود.
هرگاه ظلمت گناهان بر قلب زیاد شد دین (چرک) می شود و کم کم بر اثر ماندن چرک جرم می گیرد و چرکها زیاد می گردد و طبع می شود، یعنی مهر بر او زده می شود و بسته می گردد و بطوری که هیچ حقی را دیگر نمی فهمد ونمی پذیرد؛ بر اثر زیاد شدن زنگ و جرم دیگر قابلیت صیقلی شدن نخواهد بود.
گر آئینه از آه گردد سیاه
شود روشن آئینه دل ز آه
بترس از گناهان خویش ای نفس
که روز قیامت نترسی ز کس
بله چنین قلبی در روایت قلب منکوس و قلب اسود نامیده شده است آقا حضرت باقر (ع) می فرماید هیچ چیز برای قلب زیانبخش تر از گناه نیست ، هر وقت قلب در ظلمت گناهی واقع بشود آن ظلمت با اوست تا تاریکی تمام قلبش را می گیرد تا اینکه بالایش پائین می شود یعنی این قلب وارانه و از حق منحرف می گردد.
در روایت دیگر می فرماید:
«لَمْ یَرْجَ صاحِبه اِلی خیرٍ ابداً». صاحبش دیگر به هیچ خیری بر نمی گردد و این دلیل بر آن است که صاحب چنین قلبی از گناهان خود دست بردار نیست و از آن توبه نمی کند اگر به زبانش بگوید توبه کردم حرفیست که به زبانش جاری شده و دلش با آن همراه نیست و حقیقتی در کار نیست و اثری برای آن نخواهد بود، چنانچه اگر شخصی به زبان بگوید لباسم را شُستم هیچگاه با این حرف لباسش پاک نمی گردد و گاهی چنین شخص به قدری در امر دین بی مبالات می شود که اصل ایمانش در خطر و بالاخره عاقبت به شر می گردد.
طریقی بدست آور صلحی بجوی
شفیعی بر انگیز و عذری بگوی
به یک لحظه صورت نبیند امان
چو پیمانه پرشد به دور زمان
فراشو چو بینی در صلح باز
که ناگه در توبه گردد فراز
برو گرد ذلت زدامن بشوی
که ناگه زبالا ببندند جوی