مادر ارجمند * اُمِّ فَرْوِة *(سلام الله علیها)

برای خیلی ها این سؤال مطرح می شود که چطور ممکن است امام هادی از دختر مأمون متولد شده باشد؟ اما حقیقت آن است که امام جواد (ع) جز ام الفضل(زینب) دختر مأمون، با کنیزی به نام سمانه مغربیه ازدواج کرده بودند که حضرت هادی‌(ع)، فرزند این بانوی بزرگوار است که به جهت کمالات و فضایل معنوی ممتازی که داشت او را سیده و ام الفضل‌ ( مادر ارزش ها) نیز می نامیدند و تشابه لقب “ام الفضل” بین همسران امام موجب بروز چنین شبهه ای شده است.

سمانه زنی کنیز و از اهالی مغرب (‌حدود بین آفریقا و اندلس) بود که به همراه کاروانی به مدینه آورده شده بود. محمد بن فرج، یکی از یاران امام جواد(ع) نقل می کند: ” امام مرا طلبید و به من فرمود: کاروانی به شهر آمده که در آن کاروان برده فروشی هست که کنیزانی به همراه دارد. شصت دینار به من داد و فرمود: با این شصت دینار کنیزی را که دارای چنین و چنان اوصافی است خریداری کن. نزد برده فروش رفتم و طبق دستور امام رفتار کردم و آن کنیز را نزد امام بردم…”

امام جواد(ع) همچون سایر معصومین، همواره با هر گونه تفکر برتری نژادی و فرق بین سفید و سیاه مخالف بودند و همیشه تقوا را ملاک برتری افراد می دانستند لذا برای از بین بردن چنین ذهنیات غلطی، با کنیزی ازدواج کردند که به مقام مادری امام هادی(ع) دست یافت.
امام جواد(ع) برای تربیت و تهذیب همسر خود که با مفاهیم اسلامی آشنا نبود، وی را در کنار دختران پیامبر (ص) و آل علی (ع) که اسوه های عفت و طهارت و پاکی بودند قرار داد و خود شخصاً عهده دار تعلیم وی شد و این بانوی بزرگوار در زهد و تقوا به آنچنان مقامی رسید که امام جواد(ع) در شأن ایشان فرمود:

” نام او سمانه است، او بانویی است که به حق مرا می شناسد، او از بانوان بهشت است. شیطان سرکش به او نزدیک نشود و نیرنگ طاغوت عنود به او راه نیابد، او همواره مورد نظر لطف خدایی است که هرگز خواب ندارد و از مادران افراد صدیق و صالح است.”

امام جواد (ع) در ازدواج خود با سمانه (کنیزی از اهالی مغرب) به خوبی نشان دادند که اهمیت و شأن و مقام فرد به تقوا و ارزش های انسانی او است و این خصیصه می تواند فرد را از کنیزی، به مقام صدیقان و صالحان برساند تا جایی که نور امامت از دامان چنین زنی تداوم یابد.