مادر ارجمند * اُمِّ فَرْوِة *(سلام الله علیها)

مشکلات صبحگاهی فرزندان و راهکارهای از بین رفتن آن

یکی از مشکلات جدی کودکان ، مشکلات صبحگاهی و به ویژه دیر بیدار شدن است که سبب ایجاد تنش و فشارهای روحی کودک و والدین می گردد و برکار و فعالیت آنان تاثیر منفی می گذارد . والدین گرامی برای مواجهه با این مشکل ، باید علل آن را بیابند و آن ها را از بین ببرند . در این مقاله ، به بررسی علل مشکلات صبحگاهی فرزندان و چگونگی بیدارکردن او از خواب می پردازیم.

بیدار شدن از دنده ی چپ

برای خواب به موقع برنامه ریزی کنید ، تا فرزندتان کمبود خواب نداشته باشد . برای تعیین میزان نیاز او به خواب ، تا چند شب او را کمی زودتر بخوابانید ، تا زمانی که احساس کنید صبح ها به راحتی بر می خیزد .

برای خوابیدن به موقع کودک ، از راهکارهای ذیل استفاده کنید :

برنامه ریزی درسی : برنامه درسی و انجام تکالیف مدرسه را با نظر خودش زمانی قرار دهید که به اواخر شب کشیده نشود و خواب او را به تاخیر نیندازد .

خواب به موقع والدین : اگر اعضای خانواده هم زمان با هم بخوابند ، کودکان راحت تر خواهند خوابید . طبیعی است که صدای تلویزیون ، گفت وگو و خنده ی پدر و مادر ، خواب را برای کودک سخت می کند . با توجه به این که میزان خواب والدین ، از کودکان کمتر است ، می توانند صبح ها زودتر برخیزند و به کارهایشان بپردازند .

رژیم غذایی : خوراکی های با طبع سرد ، آب زیاد، شیرینی فراوان ، شام سنگین و شام قبل از خواب ، در سخت بیدار شدن کودک موثر است .

بی رغبتی به مدرسه : گاهی به جهت عدم علاقه به مدرسه ، انگیزه ای برای بیدار شدن ندارد . با بررسی علل این بی رغبتی که ممکن است مربوط به معلم یا همسالان یا فضای مدرسه باشد ، این مشکل را حل کنید .

علل پزشکی : گاهی فرزندانمان به جهت بی حالی و سستی بدن به سختی بیدار می شوند ؛ که ممکن است منشاء پزشکی ( کارکرد بد کبد ، عفونت کلیه، سل، ورم کبد یا اختلالات هورمونی ) داشته باشد که باید به متخصص مراجعه کرد.

چگونگی بیدار کردن کودک از خواب

بیدار کردن کودکان از خواب به ویژه در صبح ، حساسیت ویژه ای دارد که اگر سنجیده نباشد ، سبب ایجاد تنش و در نتیجه فشارهای روحی اعضای خانواده خواهد شد . برای بیدار کردن فرزندتان ، از راهکارهای زیر استفاده کنید :

* کنار بستر او قرار گیرد و از نزدیک بیدارش کنید .

* با نرمی و محبت با او سخن بگویید و از واژگان عاطفی( پسرم، دخترم، عزیزم، جانم و ...) استفاده کنید .

* او را به تدریج از چرخه ی خواب خارج سازید . برای این کار ، 15 دقیقه پیش از زمانی که می خواهید از خواب برخیزد ، دست به کار شوید و او را 3 بار با فاصله های 5 دقیقه بیدارکنید .

* برخی کودکان برای بیدار شدن به تحریک فیزیکی نیاز دارند ؛ بنابراین ، او را به آرامی ماساژدهید .

به بهانه گیری های صبحگاهی کودک توجه چندانی نشان ندهید و از روش نادیده گرفتنِ سنجیده استفاده کنید تا اگر برای جلب توجه است ،از بین برود

چند توصیه

* کودک خود را هنگام دیدن رویا از خواب بیدار نکنید . نشانه ی این حالت ، حرکت چشم ها است . انسان ها به طور متوسط 5تا10 بار خواب می بینند که این خواب ها کوتاه مدت است ؛ پس می توانید چند دقیقه صبر کنید و پس از اتمام رویا او را بیدار کنید .

* برای بیدار کردن کودک ، هرگز از زور و اهرم فشار استفاده نکنید ؛ چرا که لجبازی خواهد کرد .

* او را از دور صدا نزنید و داد و فریاد نکنید . به تعداد فریادهای شما شوک های عصبی به او وارد می شود .

* در صورت تاخیر در بیدار شدن ، از پیامد های طبیعی و منطقی استفاده کنید . کودکی که دیر از خواب بیدار شود ، به طور طبیعی به سرویس نمی رسد و باید در مدرسه پاسخگو باشد . در صورت تاخیر در بیدار شدن ، از صبحانه و چای داغ محروم می شود .

غرغر صبحگاهی

نق زدن و بهانه گیری صبحگاهی تا حدودی طبیعی است  و در 2 سالگی و دوران بلوغ اوج می گیرد . غرغر صبحگاهی کودکان عللی چون کم خوابی ، بیماری جسمی ، فشار عصبی ( به جهت اختلاف با والدین ، فرزند دوم ، آزار خواهر و برادر و ...) ، بیدار کردن او هنگام دیدن رویا ، و بیدار کردن با اهرم فشار و گاهی جلب توجه است که باید از بین برود.

چند توصیه

* به بهانه گیری های او توجه چندانی نشان ندهید و از روش نادیده گرفتنِ سنجیده استفاده کنید تا اگر برای جلب توجه است ،از بین برود .

* ازآموزش کودک در صبحگاهان بپرهیزید ؛ زیرا به هیچ وجه آمادگی پذیرش سخنان شما را ندارد . آموزش آرام بودن و زشتی بهانه گیری را به موقعیت های عاطفی واگذارید و برای خردسالان از روش قصه  گویی استفاده کنید .

* برای توقف غر زدن فرزندتان می توانید از شوخی استفاده کنید ؛ به گونه ای که در شوخی های کودکانه ، او را به خنده وا دارید ؛ البته توجه داشته باشید که برخی کودکان با دیدن شوخی های والدین عصبانی می شوند و بهانه گیری هایشان اوج می گیرد .

* او را در آغوش بگیرید و بچلانید و بگویید می خواهم بد اخلاقی را از تنت بیرون کنم .

* به او 5 دقیقه فرصت دهید تا بهانه گیری کند و به او بگویید می تواند در این زمان نق بزند ؛ ولی پس از آن ، بهانه گیری هایش تمام خواهد شد . همین زمانِ آزاد برای بهانه گیری ، رفتار او را قطع می کند یا از آن می کاهد .

* از 7 تصویر استفاده کنید که بر یک طرف آن ها ، عکس کودکی خندان و شاداب ، و در طرف دیگر آن ها عکس همان کودک با چهره ای عبوس و ناراحت وجود دارد و به فرزند خود بگویید در برابر هر روز بهانه گیری و نق زدن ، یکی از 7 تصویر را به طرف چهره عبوس برمی گردانید و اگر تا پایان هفته ، تعداد چهره های خندان و شاداب بیشتر باشد ، به او جایزه ای خواهید داد .

برخی کودکان دوست دارند هنگام صبحانه ، خرس پشمالو یا عروسک دلخواهشان را کنار خود بنشانند و با هم صبحانه بخورند . آنان را از این کار منع نکنید

مشکل صبحانه نخوردن

مهم ترین عامل صبحانه نخوردن کودکان ، نداشتن الگوی مناسب خانوادگی است ؛ بدین معنا که والدین و خواهر و برادر بزرگ تر ، اهمیت چندانی به صبحانه نمی دهند . سعی کنید صبحانه را به صورت گروهی و با آرامی صرف کنید . تکروی اعضای خانواده و شتاب در صرف صبحانه ، کودکان را بی رغبت می کند . افزون براین ، به نکات نیز توجه کنید :  

* کودک خود را عادت دهید تا پس از خواب ، با شما نرمش کند . اشتهای کودک برای صبحانه پس از تحرک جسمی بیشتر می شود ( در مورد کودکان پیش دبستان و دبستانی ، اگر نرمش نمی کنند ، اجازه دهید پس از لباس پوشیدن و آماده شدن ، صبحانه بخورند) .

* صبحانه دلخواه او را برایش تهیه کنید حتی اگر پنیر و مربا با هم باشد . برخی کودکان ، به خوردنی هایی ( تکه ای پیتزای خانگی از شب گذشته ، تکه ای گوشت مرغ ، سوپ و ...) علاقه نشان می دهند که شاید برای بزرگسالان چندان خوشایند نباشد .

* وسایل مخصوص کودک ( فنجان ، بشقاب ، قاشق و چنگال ) ، با شکل های عروسکی و رنگ های جذاب ، رغبت بیشتری را در او ایجاد می کند .

* مشارکت کودک در تنظیم برنامه هفتگی صبحانه ، و خرید مواد مربوط به آن ، سبب علاقه مندی او به صرف صبحگاهی شد .

* برخی کودکان دوست دارند هنگام صبحانه ، خرس پشمالو یا عروسک دلخواهشان را کنار خود بنشانند و با هم صبحانه بخورند . آنان را از این کار منع نکنید .

چند توصیه

* در صبحانه تنوع ایجاد کنید تا از یکنواختی درآید .

* اگر مایلید فرزندتان در کنار صبحانه ، بادام ، پسته، فندق، ذرت بو داده و امثال آن را بخورد، مقداری از آن را بسته بندی کنید و کاغذی را که نام جایزه ای را بر آن نوشته اید در آن قرار دهید و به او بگویید: اگر تمام خوراکی ها را بخورد می تواند به جایزه ای که روی کاغذ نوشته شده است نیز دست یابد .

* ابتدای هفته دایره ای را روی کاغذ بکشید و بگویی : این چهره خورشید است که می خواهم با هر لقمه تو ، شعاع های نور آن را کامل کنم و هرگاه کامل شد ، جایزه ای خواهی داشت .

*  در صورتی که فرزند شما به کندی صبحانه می خورد و وقت بسیاری را صرف می کند ، از بازی رکوردگیری استفاده کنید ؛ بدین شکل که ساعت را برای 30 دقیقه کوک کنید و از او بخواهید که تا زمان زنگ ساعت ، صبحانه اش را تمام کند و روز بعد 30 دقیقه را به 28 دقیقه برسانید و همین طور کم کنید تا به زمان معمول و مناسب برسد .

* برای خوردن صبحانه اصرار فراوان نداشته باشید و هرگز از زور و اهرم فشار استفاده نکنید .

* در صورت بی رغبتی به خوردنی های جامد می توانید از نوشیدنی هایی مانند آب پرتغال ، شیر ، شیرموز، شیر پسته ، شیر انبه ، چای با عسل و غیره که هرکدام ویتامین های گوناگونی دارند ، استفاده کنید . حتی می توانید برای فرزندتان در هر سنی که هست ، حریره بادام یا فرنی درست کنید .

* در صورت مقاومت و صبحانه نخوردن در منزل ، یک تکه نان با پنیر به صورت ساندویچ ، یا مقداری میوه همراهش کنید تا در اتوبوس ، ماشین ، یا در مهد کودک بخورد.

 منبع: بیتوته