مادر ارجمند * اُمِّ فَرْوِة *(سلام الله علیها)

یاد بگیریم چگونه یک انتقاد را هنرمندانه مطرح کنیم و چگونه از فضای موجود در جهت تایید و تاثیر بیشتر آن کمک بگیریم انتقاد پذیری افراد هم بسیار بیشتر خواهد شد. و امید تاثیر یک انتقاد به شکل تضمینی افزایش پیدا خواهد کرد.

انتقاد کردن

قطعا انتقاد پذیر بودن موجب اثر بخشی یک انتقاد خوب می شود اما کمتر کسی دیده می شود که انتقاد پذیر باشد. معمولا افراد خوب و منطقی هم در مقابل انتقاد کمی مقاومت و ناراحتی نشان می دهند. پس اگر بخواهیم با حساب کردن روی انتقاد پذیری همسرمان از او انتقاد کنیم، هر چند حرفمان منطقی باشد، بازهم نباید به نتیجه بخش بودن آن چندان امیدوار باشیم. یا از نتیجه عکس گرفتن، غافلگیر و مایوس شویم. انتقاد پذیری ظرفیت و تحملی می خواهد که در اثر خود ساختگی و رسیدن به کمالات اخلاقی به دست می آید. لذا چقدر کم اند کسانی که واقعا انتقاد پذیر باشند.

اما اگر یاد بگیریم چگونه یک انتقاد را هنرمندانه مطرح کنیم و چگونه از فضای موجود در جهت تایید و تاثیر بیشتر آن کمک بگیریم ،انتقاد پذیری افراد هم بسیار بیشتر خواهد شد. و امید تاثیر یک انتقاد به شکل تضمینی افزایش پیدا خواهد کرد.

هدف و احساسات ما

قبل از شروع انتقاد باید هدفمان را از انتقاد روشن کنیم و در این زمینه کاملا هوشمندانه و واقع بینانه عمل کنیم. زیرا آدمها وقتی مغلوب احساسات مختلفی مثل خشم، هیجان و ... می شوند، حتی خودشان را هم فریب می دهند. بسیاری از اوقات حرفی را به عنوان انتقاد مثلا برای اصلاح طرف مقابل مطرح می کنیم اما واقعا قصد انتقام گرفتن داریم. لذا هر چند ظاهر عبارات مودبانه و نرم هستند، اما احساسی که این عبارات نرم منتقل می کنند، خشمگین کننده است. و ما واقعا همین را می خواهیم چون ناراحتیم و قصد انتقام گرفتن داریم. اتفاقا بیشتر انتقادهای ما در همان حین ناراحتی و عصبیتمان بیان می شود برای همین هم همیشه به درجه انتقاد ناپذیری افراد افزوده می شود.

وقتی اینطوری انتقاد می کنیم نباید انتظار گرفتن نتیجه مثبتی داشته باشیم. فقط حرفهای منطقی و درست برای اتخاذ نتیجه خوب کافی نیست. نیت و احساس ما هم در حین بیان، منتقل کننده چیزهای تاثیر گذاری است. انرژیهایی که از احساسات و نیت ما ساطع می شود را نباید نادیده بگیریم گاهی تاثیر این انرژیهای منفی از تاثیر کلام مثبت ما بسیار بیشتر است. لذا با وجود اینکه حرفهای خوبی می زنیم احساس بدی را منتقل می کنیم.

دو پهلو انتقاد نکنید

وقتی از کسی انتقاد می کنید ممکن است این احساس را نیز به او منتقل کنید که از دست او ناراحت و عصبانی هستید .به دلیل فهم و درک همین مطلب احتمال بدبینی هم افزایش پیدا می کند. لذا انتقاد های دو پهلو بیشتر با معنای بد برداشت خواهند شد. وقتی انتقاد می کنید واضح، کوتاه ،جدی و صمیمانه و بدون موضعگیری حرف بزنید.

فضا سازی برای انتقاد موثر

قطعا برخی اوقات برای انتقاد کردن بهتر از برخی زمانهای دیگر اند. مثلا وقتی کسی عصبانی است ، انتقاد کردن از او جز کش دادن دعوا نتیجه دیگری ندارد. اما وقتی عاطفی است زمینه بهتری برای شنیدن و پذیرفتن دارد . در دلی که آماده پذیرفتن است اگر چیزی بکارید امید به ثمر دادنش بیشتر است.

مثلا اگر زن هستید و می خواهید از شوهرتان انتقاد کنید لحظاتی که بدون مزاحمت بچه ها با هم انس گرفته اید، به تقدیر از زحمات گذشته او و تعریف و تحسین از صفات خوبش بپردازید. به هیچ وجه قصد فریب یا تظاهر نداشته باشید بلکه واقعی و از روی احساس درونیتان حرف بزنید و به هوش و ادارک او احترام بگذارید و او را احمق فرض نکنید هر چند در بیان کردن احساساتش چندان توانایی کلامی نداشته باشد.

به صورت جزئی بعضی از کارهای خوبش را مثال بزنید و از زحمات سختی که در روزهای سخت زندگی کشیده یاد کنید و یکی یکی آنها را مورد تقدیر قرار دهید. بگذارید بداند که به همه ارزشها ، خوبیها و زحماتش توجه دارید و ناسپاس نیستید. اگر مغرور نباشید و در تعریف و تحسین از روی غرور یا بخل کوتاهی نکنید، احساسات بسیار خوبی را به او منتقل خواهید کرد. شاید برخوردش ابتدائا خوب نباشد و حرفی بزند که ناراحتتان کند. زیاد اهمیت ندهید و وارد معنا و احساسات ساطع شده از آن کلمه نروید. سعی کنید این کلمات را به حساب ناواردی او در ارتباط برقرار کردن و گفتگو کردن بگذارید.

به هر حال حال خوشی را ایجاد کنید و نگران سوئ استفاده نباشید. اگر فضای عاطفی خوبی که منتظر آن بودید ایجاد شد، خیلی کوتاه و مختصر انتقاد را مطرح کنید. مثلا بگویید ای کاش فقط فلان صفت بد را ترک می کردی.

همسر

اما دیگر وارد جزئیات نشوید و حتی اگر خودش بحث کرد و چیزهایی گفت شما درگیر بحث نشوید و انتقاد را مختصر رها کنید. بگذارید سکوت بقیه کار را به عهده بگیرد. اگر بتوانید بعد از انتقاد یک سکوت موثر ایجاد کنید و به او فرصت فکر کردن بدهید ، بهتر به نتیجه خواهید رسید. اما از ابتدا تا انتها حواستان به یک چیز باشد . اینکه قصد بحث و جدل نداریم. بلکه می خواهیم توجه او را به چیزی که به آن توجه ندارد جلب کنیم. یا زشتی رفتاری را که از آن غافل است را به او بفهمانیم پس جدا باید از عصبانی کردن، مسخره کردن، تهدید کردن، موضعگیری کردن و ... بپرهیزیم.

اگر مرد هستید و می خواهید از این روش استفاده کنید می توانید همه این مراحل را طی کنید اما توجه داشته باشید که زنان بیشتر از تقدیر، به تعریف و تحسین از زیبایی ، هنر های خانه داری ، و میران علاقه شما به خودشان و... اهمیت می دهند. این تفاوتها را در نظر بگیرید.

منبع:تبیان